De toepassing van de Europese Machinerichtlijn bij samengestelde machines zorgt in de praktijk regelmatig voor verwarring en onterechte waarschuwingen door toezichthouders. Dat stelt veiligheidskundige Lammert de Wit, eigenaar van PERIOS Technische Dienstverlening, op basis van praktijkervaringen in het veld. Bedrijven blijken vaak niet goed geïnformeerd over wanneer een machine binnen een productielijn afzonderlijk CE-gemarkeerd mag blijven of wanneer herbeoordeling van de gehele lijn vereist is.
In zijn artikel op het kennisplatform Arbo-Online beschrijft De Wit meerdere voorbeelden waarbij inspecteurs verkeerde aannames deden over CE-verplichtingen. In één geval kreeg een bedrijf een waarschuwing omdat een nieuwe machine binnen de productielijn niet was gekoppeld aan de centrale besturing. Na inhoudelijk bezwaar werd de waarschuwing ingetrokken: de betreffende machine was zelfstandig functionerend, voldeed aan de eisen en had een correcte EG-II-1A-verklaring.
Volgens de Europese Machinerichtlijn 2006/42/EG en de officiële toelichtende ‘Guide to the application of the Machinery Directive’ is hercertificering alleen verplicht wanneer machines zodanig met elkaar verbonden zijn dat ze een veiligheidsgerelateerde samenstelling vormen. Is dit niet het geval, dan mogen de machines afzonderlijk worden beschouwd en hoeft het geheel niet opnieuw CE-gemarkeerd te worden.
Centrale besturing is geen doorslaggevend criterium
De Wit wijst erop dat centrale aansturing van meerdere machines niet automatisch betekent dat er sprake is van één samengestelde machine. Zolang de externe besturing geen invloed heeft op de veiligheid van een afzonderlijke machine, blijft de CE-verantwoordelijkheid bij de fabrikant en is een EG-II-1A-verklaring voldoende. Alleen als de veiligheid afhankelijk is van de centrale besturing, is sprake van een niet-voltooide machine (EG-II-1B), waarvoor de eindgebruiker of systeemintegrator verantwoordelijk is.
Praktische aanbevelingen voor bedrijven
Om juridische en financiële risico’s te vermijden, adviseert De Wit bedrijven die werken met samengestelde machines om:
- Te beoordelen of machines zelfstandig functioneren, met eigen invoer, uitvoer en besturing;
- Vast te stellen of er veiligheidsgerelateerde koppelingen zijn tussen machines;
- In alle gevallen te beschikken over de risicobeoordeling van de fabrikant;
- Contractueel vast te leggen dat machines als voltooid (EG-II-1A) geleverd worden, tenzij anders noodzakelijk.
“Veel machines in Nederland voldoen niet aan de machinerichtlijn, met risico’s voor de veiligheid én voor de bedrijfsvoering,” aldus De Wit. “Goede kennis van de richtlijn en duidelijke afspraken met leveranciers zijn essentieel. Problemen voorkomen is aanzienlijk goedkoper dan achteraf maatregelen nemen.”
Over de auteur
Lammert de Wit is veiligheidskundige, adviseur machineveiligheid en eigenaar van PERIOS Technische Dienstverlening. Hij is gespecialiseerd in risicobeoordeling, CE-markering en het toepassen van de Europese Machinerichtlijn binnen industriële omgevingen.
